Przegrzanie silnika — objawy, przyczyny i skutki 

Objawy przegrzania silnika

Podczas pracy silnik wytwarza ogromne ilości ciepła. Jeśli ciepło nie jest odpowiednio odprowadzane, wzrasta ryzyko przegrzania silnika. Poniżej przedstawiamy typowe objawy przegrzania silnika, na które warto zwrócić uwagę:

• Wysoka temperatura silnika – standardowo silnik pracuje w zakresie 90–100 °C (niektóre modele nawet do 105 °C). Jeśli temperatura przekroczy te wartości, na desce rozdzielczej zapala się kontrolka w kształcie termometru.
• Spadek mocy silnika – przegrzanie silnika może skutkować obniżeniem jego wydajności. Auto może wolniej przyspieszać, a przy jeździe pod górę lub z obciążeniem odczuwa się brak mocy.
• Chłodne powietrze z nawiewu – jeśli z nawiewu leci zimne powietrze mimo włączonego ogrzewania, może to oznaczać niedobór płynu chłodniczego, obecność korka powietrznego lub problem z cyrkulacją. Choć nie jest to bezpośredni objaw przegrzania silnika, wskazuje na potencjalną awarię układu chłodzenia.
• Intensywny zapach płynu chłodniczego – słodkawy zapach płynu chłodzącego wewnątrz lub na zewnątrz pojazdu może świadczyć o jego wycieku lub wrzeniu, co często towarzyszy przegrzaniu silnika.
• Para spod maski – to jeden z najbardziej niepokojących objawów, który może oznaczać poważną awarię układu chłodzenia, np. gotujący się płyn chłodniczy. W takiej sytuacji należy natychmiast zatrzymać pojazd, wyłączyć silnik i nie otwierać maski, dopóki układ nie ostygnie, by uniknąć poparzeń.

Pamiętaj: szybka reakcja na objawy przegrzewania silnika może zapobiec kosztownej naprawie. Ignorowanie tych symptomów często prowadzi do poważnych uszkodzeń jednostki napędowej.

W następnej części omówimy, jakie kroki należy podjąć, jeśli do przegrzania doszło podczas jazdy.

Przegrzanie silnika – co robić?

Jeśli zauważysz objawy przegrzania silnika podczas jazdy, działaj szybko, ale bez paniki. Oto, co należy zrobić krok po kroku:

1. Zmniejsz obciążenie silnika – natychmiast wyłącz klimatyzację oraz inne systemy pobierające energię. Włącz ogrzewanie na maksymalny poziom – pomoże to odprowadzić nadmiar ciepła z jednostki napędowej.
2. Zatrzymaj się jak najszybciej – znajdź bezpieczne miejsce i zgaś silnik. Kontynuowanie jazdy w przypadku przegrzania może doprowadzić do jego zatarcia.
3. Nie otwieraj od razu maski. Pozwól silnikowi ostygnąć (zazwyczaj 15–30 minut). Nagłe otwarcie może spowodować poparzenia przez parę lub pryskającą wrzącą ciecz. Aby przyspieszyć wentylację, możesz lekko unieść maskę, ale nie otwieraj jej całkowicie.
4. Sprawdź poziom płynu chłodniczego – gdy silnik ostygnie, ostrożnie odkręć korek zbiornika wyrównawczego i sprawdź poziom płynu. W razie potrzeby uzupełnij płyn chłodniczy. W ostateczności możesz dolać wodę, ale należy ją później wymienić w warsztacie.
5. Dokonaj wizualnej kontroli silnika – sprawdź, czy nie ma wycieków, uszkodzonych przewodów, poluzowanych opasek lub śladów pary.
6. Nie kontynuuj jazdy przy widocznych uszkodzeniach – jeśli masz podejrzenie poważnej usterki (np. wyciek, brak ciśnienia w układzie, zapach spalenizny), wezwij lawetę i udaj się do warsztatu.

Najważniejsze – nie próbuj dojechać z przegrzanym silnikiem. Może to skończyć się kosztownym remontem generalnym, znacznie droższym niż pomoc drogowa czy wymiana płynu chłodniczego.

Przyczyny przegrzewania silnika

Przegrzewanie silnika może być spowodowane wieloma czynnikami. Oto najczęstsze przyczyny przegrzania silnika:

• Wycieki płynu chłodniczego – to jedna z głównych przyczyn przegrzania. Mogą występować na skutek uszkodzenia chłodnicy, zużycia przewodów lub opasek, nieszczelności nagrzewnicy, pęknięć zbiornika wyrównawczego albo uszkodzenia uszczelki pod głowicą. Niski poziom płynu znacznie zmniejsza efektywność chłodzenia silnika.
• Awaria termostatu – termostat odpowiada za prawidłowy obieg płynu chłodzącego między silnikiem a chłodnicą. Gdy się zacina w pozycji zamkniętej, płyn nie dociera do chłodnicy, co skutkuje gwałtownym wzrostem temperatury silnika.
• Uszkodzenie pompy wody – pompa wodna (tzw. pompa cieczy chłodzącej) odpowiada za cyrkulację płynu w układzie chłodzenia. Jej awaria prowadzi do zaburzeń przepływu, co zmniejsza zdolność układu do odprowadzania ciepła.
• Niesprawny wentylator chłodnicy – wentylator wspomaga chłodzenie, zwłaszcza podczas jazdy w korkach lub na niskich obrotach. Jeśli przestaje działać, temperatura silnika może szybko osiągnąć niebezpieczny poziom.
• Usterka czujnika temperatury wentylatora – czujnik ten aktywuje wentylator po osiągnięciu określonej temperatury. W przypadku jego awarii układ chłodzenia nie reaguje na przegrzanie.
• Zabrudzona chłodnica – np. przez błoto, kurz czy owady, co ogranicza przepływ powietrza i skuteczność chłodzenia. Skutkuje to ograniczeniem efektywności odprowadzania ciepła.

W większości przypadków ustalenie dokładnej przyczyny przegrzania silnika wymaga profesjonalnej diagnostyki. Regularne przeglądy techniczne pozwalają wykryć potencjalne problemy zanim doprowadzą do poważnej awarii.

Przegrzanie silnika – skutki

Zignorowanie objawów przegrzania silnika może prowadzić do poważnych usterek. Oto najczęstsze i najbardziej niebezpieczne skutki przegrzania silnika:

• Uszkodzenie uszczelki pod głowicą – może powodować wycieki oleju i płynu chłodniczego, a także spadek kompresji w cylindrach.
• Deformacja lub pęknięcie głowicy cylindrów – występuje na skutek długotrwałego działania wysokiej temperatury i zazwyczaj wymaga kosztownej naprawy lub wymiany.
• Przegrzanie oleju silnikowego – prowadzi do utraty jego właściwości smarnych, co przyspiesza zużycie silnika i może doprowadzić do jego zatarcia.
• Awaria pompy wodnej – przegrzewanie silnika zwiększa obciążenie pompy, co może skutkować jej uszkodzeniem i pogłębieniem problemu.
• Uszkodzenie tłoków i cylindrów – nadmierne ciepło powoduje rozszerzanie się metalu, co może prowadzić do zatarcia lub zadrapań w układzie tłokowym.
• Awaria czujników i elektroniki – przegrzanie silnika negatywnie wpływa na pracę wrażliwych podzespołów elektronicznych, co jest szczególnie istotne w nowoczesnych samochodach z rozbudowaną elektroniką.

Nawet jednorazowe przegrzanie silnika może uruchomić lawinę kosztownych uszkodzeń. Dlatego tak ważne jest szybkie reagowanie na wszelkie objawy przegrzewania i regularna kontrola stanu układu chłodzenia.

Jak zapobiegać przegrzewaniu silnika

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, przegrzanie silnika to poważna awaria, która może prowadzić do poważnych uszkodzeń oraz kosztownych napraw. Aby uniknąć takich sytuacji, warto stosować się do kilku podstawowych zasad:

1. Kontroluj poziom i stan płynu chłodniczego – poziom płynu chłodniczego (antyfryzu) należy sprawdzać co najmniej raz w miesiącu oraz przed każdą dłuższą podróżą. Wymiana płynu powinna odbywać się co 2–7 lat, w zależności od jego składu i zaleceń producenta pojazdu. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym osobnym artykule.
2. Regularnie sprawdzaj termostat – jego zablokowanie może prowadzić do przegrzania silnika. Dlatego warto okresowo kontrolować jego działanie podczas przeglądów.
3. Czyść chłodnicę i kontroluj jej stan techniczny – brudna chłodnica znacznie gorzej odprowadza ciepło, szczególnie w upalne dni i podczas jazdy z niską prędkością. Regularne czyszczenie jej zewnętrznej powierzchni i sprawdzanie pod kątem uszkodzeń znacznie zmniejsza ryzyko przegrzania.
4. Upewnij się, że wentylator działa prawidłowo – wentylator wspomaga chłodzenie w czasie postoju lub jazdy w korkach. Powinien uruchamiać się automatycznie po osiągnięciu przez silnik określonej temperatury.
   
   

Podsumowanie

Przegrzanie silnika to nie tylko chwilowa niedogodność, ale potencjalne źródło poważnych awarii i wysokich kosztów napraw. Regularna konserwacja pojazdu, szybka reakcja na pierwsze objawy przegrzewania oraz przestrzeganie zasad prawidłowej eksploatacji pozwalają znacząco ograniczyć ryzyko uszkodzeń. Dbanie o układ chłodzenia to inwestycja w niezawodność i długowieczność Twojego samochodu.