Rodzaje tarcz hamulcowych – jakie wybrać do samochodu? 

Bezpieczeństwo każdego pojazdu opiera się na sprawnym układzie hamulcowym. Jednym z najważniejszych elementów tego układu są tarcze hamulcowe, które bezpośrednio wpływają na efektywność hamowania oraz stabilność pojazdu. Naciśnięcie hamulca powoduje tarcie klocków o tarczę, co zatrzymuje samochód.

W tym artykule przedstawimy różne rodzaje tarcz hamulcowych, ich zalety, wady oraz pomożemy wybrać te najlepsze do Twojego auta, niezależnie od tego, czy jeździsz spokojnie po mieście, czy preferujesz dynamiczną jazdę na trasie.

Podstawowe rodzaje tarcz hamulcowych

Na rynku jest dostępnych kilka głównych rodzajów tarcz hamulcowych, różniących się konstrukcją i przeznaczeniem. Poznanie ich specyfiki pomoże Ci podjąć świadomą decyzję podczas wyboru odpowiednich części do Twojego samochodu.

Główne rodzaje tarcz hamulcowych to:

• tarcze niewentylowane — jednolite, pełne tarcze o prostej konstrukcji;
• tarcze wentylowane — składające się z dwóch płyt połączonych kanałami chłodzącymi;
• tarcze perforowane — z otworami przechodzącymi przez powierzchnię tarczy;
• tarcze nacinane (slotowane) — z rowkami na powierzchni ciernej.

Tarcze perforowane i nacinane mogą być zarówno wentylowane, jak i niewentylowane, w zależności od ich konstrukcji. Często spotyka się też tarcze łączące obie te cechy — zarówno nacinanie, jak i perforację.

Budowa tarczy hamulcowej zależy od jej przeznaczenia i parametrów pojazdu. W większości nowoczesnych samochodów stosuje się tarcze wentylowane na przedniej osi, gdzie obciążenie podczas hamowania jest największe, natomiast na tylnej osi często montowane są tarcze niewentylowane, co zoptymalizowane jest pod kątem kosztów i wydajności.

Tarcze wentylowane i niewentylowane – jaka jest różnica?

Tarcze hamulcowe dzielą się na wentylowane i niewentylowane, różniąc się konstrukcją i odprowadzaniem ciepła. Hamowanie powoduje przekształcenie energii ruchu w energię cieplną. 

W tarczach niewentylowanych ciepło odprowadzane jest wyłącznie przez zewnętrzną powierzchnię, co może prowadzić do przegrzania układu hamulcowego przy intensywnym obciążeniu (długie zjazdy, częste hamowanie, agresywny styl jazdy).

Tarcze wentylowane mają kanały wewnętrzne działające jak radiator, przez które przepływa powietrze odbierające nadmiar ciepła, co poprawia skuteczność hamowania przy długotrwałym użytkowaniu.

Na poniższym obrazku przedstawiono dwa typy tarcz hamulcowych. Po lewej stronie – tarcza niewentylowana, po prawej – wentylowana.

Porównanie tarcz wentylowanych i niewentylowanych.

Warto pamiętać, że przy intensywnym hamowaniu przy dużej prędkości, tarcze niewentylowane mogą szybko osiągać wysokie temperatury, co prowadzi do zjawiska „fadingu” — spadku skuteczności hamowania. Dlatego w samochodach o sportowych aspiracjach zdecydowanie lepiej sprawdzą się tarcze wentylowane, które efektywniej odprowadzają ciepło.

Tarcze perforowane – cechy i zalety

Tarcze perforowane to rodzaj tarcz hamulcowych z otworami przechodzącymi przez ich powierzchnię. Początkowo stosowane w motosporcie, trafiły również do samochodów drogowych o sportowym charakterze. Główną zaletą perforacji jest lepsza odprowadzanie ciepła i gazów podczas intensywnego hamowania. Gdy klocki hamulcowe osiągają wysokie temperatury, wydzielają gazy tworzące warstwę między tarczą a klockiem, obniżając właściwości cierne. Otwory odprowadzają te gazy, zapobiegając spadkowi skuteczności hamowania.

Dodatkowe korzyści tarcz perforowanych to:

• lepsze odprowadzanie wody i brudu z powierzchni tarczy;
• zmniejszone ryzyko powstawania poduszki gazowej między tarczą a klockiem;
• bardziej stabilne hamowanie przy dużej prędkości;
• atrakcyjny wygląd widoczny przez felgi aluminiowe.

Należy jednak pamiętać, że perforacja ma również swoje wady:

• zmniejszona powierzchnia styku z klockami hamulcowymi;
• wyższe zużycie klocków hamulcowych;
• większe ryzyko powstawania pęknięć wokół otworów przy ekstremalnych obciążeniach;
• wyższa cena w porównaniu do standardowych tarcz.

Tarcze perforowane najlepiej sprawdzają się w samochodach o sportowym charakterze oraz przy dynamicznym stylu jazdy. Dla przeciętnego kierowcy, poruszającego się głównie w warunkach miejskich, tego typu tarcze mogą być zbędnym wydatkiem, a standardowe tarcze wentylowane zapewnią wystarczającą skuteczność hamowania.

Tarcze nacinane (slotowane) — jak działają nacięcia?

Tarcze nacinane (slotowane) charakteryzują się rowkami na powierzchni ciernej, które wpływają na wydajność układu hamulcowego. Głównym zadaniem nacięć jest odprowadzanie gazów, pyłu i wody podczas hamowania. Gdy klocki hamulcowe pracują w wysokich temperaturach, wydzielają gazy tworzące barierę zmniejszającą tarcie. Rowki usuwają te gazy, zapewniając stabilne hamowanie przy dużej prędkości. Dodatkową zaletą jest działanie podobne do tarki – nacięcia ścierają powierzchnię klocka, utrzymując ją w stanie optymalnym i zwiększając właściwości cierne.

Kluczowe zalety tarcz nacinanych:

• skuteczne odprowadzanie wody i zanieczyszczeń;
• zmniejszone ryzyko tworzenia się poduszki gazowej;
• samoczyszczenie powierzchni klocków hamulcowych;
• mniejsza podatność na przegrzanie hamulca w porównaniu do standardowych tarcz;
• bardziej stabilna praca hamulców tarczowych w zróżnicowanych warunkach.

Warto jednak wspomnieć o pewnych ograniczeniach:

• szybsze zużycie klocków hamulcowych;
• większa emisja hałasu podczas hamowania;
• wyższa cena w porównaniu do standardowych gładkich dysków.

Tarcze nacinane są dobrym kompromisem między standardowymi tarczami a perforowanymi — zapewniają lepszą skuteczność hamowania bez osłabiania struktury tarczy, jak ma to miejsce w przypadku perforacji. Często spotyka się też tarcze łączące obie te cechy – zarówno nacięcia jak i perforację, co pozwala wykorzystać zalety obu rozwiązań.

Materiały tarcz hamulcowych

Materiały tarcz hamulcowych odgrywają kluczową rolę w ich wydajności, trwałości i charakterystyce pracy. Wybór odpowiedniego materiału zależy od przeznaczenia pojazdu, stylu jazdy oraz oczekiwań względem systemu hamulcowego.

Z czego są tarcze hamulcowe najczęściej wykonywane? Poniższa tabela przedstawia główne materiały, ich zalety i wady:

Warto podkreślić, że materiały tarcz hamulcowych mają bezpośredni wpływ na ich zachowanie podczas intensywnego użytkowania. Standardowe tarcze żeliwne znakomicie sprawdzają się w codziennej eksploatacji, jednak przy dużych obciążeniach termicznych mogą szybciej tracić swoje właściwości.

W przypadku bardziej wymagających zastosowań, hamulce samochodowe z tarczami z materiałów kompozytowych lub ceramicznych zapewniają znacznie lepszą odporność na zużycie oraz mniejszą podatność na wibracje podczas hamowania. Jednocześnie ich wysoka cena sprawia, że stosowane są głównie w pojazdach klasy premium i sportowych.

Jak wybrać tarcze hamulcowe – rekomendacje dla kierowców

Wybór odpowiednich tarcz hamulcowych powinien być dostosowany do konkretnych potrzeb i stylu jazdy. Oto kilka praktycznych rekomendacji:

• dla samochodu miejskiego — standardowe żeliwne tarcze niewentylowane lub wentylowane;
• dla trasy i szybkiej jazdy — tarcze wentylowane, możliwe z nacięciami lub perforacją;
• dla samochodów sportowych — tarcze karbon-ceramiczne lub kompozytowe.

Pamiętaj, że nawet najlepsze tarcze hamulcowe wymagają prawidłowego montażu i regularnej kontroli. Okresowa inspekcja stanu tarcz pozwoli wcześnie wykryć potencjalne problemy, takie jak pęknięcia, nadmierne zużycie czy deformacje, które mogą negatywnie wpływać na skuteczność hamowania.

W razie potrzeby odpowiednie tarcze hamulcowe można kupić u nas.

Podsumowanie

Bezpieczeństwo jazdy jest ściśle powiązane z wyborem właściwych rodzajów tarcz hamulcowych. Na rynku dostępne są tarcze niewentylowane, wentylowane, perforowane i nacinane.

Dla przeciętnego kierowcy miejskiego standardowe tarcze wentylowane będą optymalnym wyborem. Dla dynamicznej jazdy lepsze będą tarcze nacinane lub perforowane, które efektywniej odprowadzają ciepło i zachowują stabilne właściwości cierne.

Niezależnie od wyboru, kluczowa jest jakość i dopasowanie do modelu samochodu. Pamiętaj, że sprawne hamulce samochodowe to podstawa bezpieczeństwa — nie oszczędzaj na tak ważnych elementach jak tarcze hamulcowe.